Phân Biệt Single Malt Whisky Và Blended Whisky, Whisky và Whiskey

Qua quá trình làm việc tại một số khách sạn, tôi nhận thấy rằng các bạn nhân viên làm việc trong bộ phận F&B, ngay cả bartender cũng không biết hoặc chưa nắm rõ khái niệm về “Single malt whisky” và “Blended whisky”, nên bài này chúng ta cùng tìm hiểu xem 2 loại này có gì khác nhau.

Từ “Blend” (pha trộn) có thể được hiểu theo nghĩa thông thường và nghĩa pháp lý. Về nghĩa thông thường, Blend có nghĩa là pha trộn 2 hoặc nhiều hơn loại whisky khác nhau để tạo nên 1 loại whisky đem đi đóng chai. Nếu dùng với nghĩa thông thường này thì cả “Single malt whisky” và “Blended whisky” đều tương đối giống nhau, nghĩa là pha trộn giữa các loại whisky khác nhau. Nói tương đối vì có trường hợp “Single malt” chỉ dùng 1 loại whisky duy nhất, không pha trộn thêm bất kỳ whisky nào nữa, gọi là Single-barrel whisky (whisky lấy từ 1 thùng ủ duy nhất), ví dụ như chai Balvenie 12 Year Old Single Barrel. Nhà sản xuất sẽ ghi rõ chai rượu này được lấy từ thùng số mấy, mẻ rượu năm nào để xác định gốc gác chai rượu đó. Do lấy từ 1 thùng duy nhất nên chất lượng rượu giữa các thùng khác nhau sẽ khác nhau, có thể có thùng này ngon hơn thùng kia.

Khi nói về sự khác nhau thì chúng ta phải bàn về mặt nghĩa pháp lý giữa “Single malt whisky” và “Blended whisky”.

“Single malt whisky” (whisky mạch nha đơn cất) là một từ dễ gây hiểu lầm cho nhân viên ngành F&B vì chữ “single”. Từ single này không có nghĩa là whisky được làm từ 1 mẻ chưng cất, hay từ 1 thùng ủ; mà “single malt whisky” có nghĩa là whisky được làm từ mạch nha từ 1 nhà sản xuất duy nhất (distillery). Vì vậy, 1 nhà sản xuất có thể pha trộn nhiều mẻ whisky khác nhau, nhiều thùng ủ whisky khác nhau, nhiều whisky có số năm ủ khác nhau của chính mình để tạo thành 1 loại whisky nào đó. Tại Scotland, “single malt whisky” phải được chưng cất bằng phương pháp truyền thống bằng bình chưng cất (pot still) thì mới được công nhận là “single malt whisky”. Một số tên rượu Single malt whisky như Macallan, Glenfiddich, Glenmorangie, Laphroaig, … Các bạn có thể vào trang này để xem danh sách tên các nhãn rượu single malt whisky

“Blended whisky” (hiện chiếm 90% thị trường rượu whisky) có nghĩa phổ biến là whisky được pha trộn từ whisky của nhiều nhà sản xuất khác nhau; hoặc là pha trộn giữa “malt whisky” (whisky làm từ mạch nha – mầm lúa mạch) và “grain whisky” (whisky làm từ ngũ cốc – lúa mạch barley, lúa mạch đen rye, bắp corn, lúa mì wheat). Các nước khác nhau (Canada, Ireland, Scotland, Mỹ) sẽ có định nghĩa khác nhau cho “Blended whisky”. Ví dụ, luật của Scotland về whisky qui định tên “Blended Malt Scotch Whisky” nghĩa là whisky được pha trộn từ “single malt whisky” từ nhiều nhà sản xuất rượu khác nhau (distillery); tên “Blended Grain Scotch Whisky” nghĩa là whisky pha trộn từ các “grain whisky” lại với nhau, có thể từ 1 hoặc nhiều nhà sản xuất khác nhau; còn tên “Blended Scotch Whisky” nghĩa là whisky được pha trộn từ “single malt whisky” với “grain whisky”. Luật của Mỹ thì qui định whisky được gọi là Blended whisky phải có chứa ít nhất 20% whisky làm từ 1 loại ngũ cốc. Grain whisky thường được chưng cất bằng phương pháp hiện đại là ống chưng cất (column still) có thể chưng cất số lượng lớn, liên tục tạo nên whisky nhanh, nhiều. Vì vậy Blended whisky thường có giá rẻ hơn “Single malt whisky”. Một số nhãn rượu Blended whisky như Johnnie Walker, Hibiki, Chivas, Ballantine, …

Các bạn có thể vào trang này để xem danh sách tên các nhãn rượu Blended

Phân biệt Whisky và Whiskey

Nếu đọc nhãn rượu của 1 chai Laphroaig, Glenfiddich, Johnie Walker, J&B hoặc Yamazaki, các bạn sẽ thấy nhà sản xuất dùng chữ Whisky; còn trên những chai rượu như Jameson, Jim Beam lại thấy chữ Whiskey (thêm 1 chữ “e”). Vậy nguyên do vì sao có sự khác biệt giữa chữ Whisky và Whiskey?

Câu trả lời như sau:

Rượu được sản xuất tại Scotland sẽ được gọi là Whisky (Vd như Laphroaig, Glenfiddich, Johnie Walker, J&B); còn rượu được sản xuất tại Ireland sẽ được gọi là Whiskey (Vd như Jameson). Nguyên do có thêm 1 chữ “e” được thêm vào là do vào cuối những năm 1800, chất lượng rượu từ Scotland còn kém, nên người Ireland thêm 1 chữ “e” vào chữ Whisky để phân biệt rượu có xuất xứ từ Ireland của họ. Hiện nay thì rượu của cả 2 đất nước này đã có chất lượng cao tương đồng.

Rượu có xuất xứ từ Mỹ cũng được gọi là Whiskey là do vào những năm 1700, những dân nhập cư gốc Ireland vào Mỹ mở xưởng rượu nên họ duy trì cách gọi Whiskey của Ireland (Vd như rượu Jim Beam whiskey). Rượu xuất xứ từ Nhật lại được gọi là Whisky vì cuối thế chiến thứ 1, khoảng năm 1918, ông Masetsaka Taketsuru đến Scotland học làm rượu whisky nên lấy tên gọi Whisky theo cách gọi của Scotland (Vd như rượu Yamazaki whisky).